Pandemia otyłości

4 marca obchodzimy Światowy Dzień Otyłości. Według danych OECD już w 2019 r. ponad połowa Polaków (56,7%) zmagała się z nadwagą lub otyłością. Rosnąca w rekordowym tempie skala problemu sprawia, że jesteśmy świadkami nie tylko pandemii spowodowanej COVID-19, ale również otyłością.

Tegoroczny Światowy Dzień Otyłości obchodzony jest pod hasłem „Wszyscy musimy działać”. Światowa Federacja Otyłości alarmuje, że do 2030 r. już miliard osób na świecie będzie dotkniętych chorobą otyłościową. Pandemię otyłości uda się zatrzymać tylko wtedy, gdy wszyscy będziemy pracować wspólnie i inwestować we wdrażanie i wspieranie kompleksowych działań w zakresie profilaktyki, zarządzania i leczenia otyłość przez całe życie. Działania muszą być skoncentrowane na pacjentach i zintegrowane, aby zwiększyć nasze szanse na sukces w zapobieganiu i leczeniu otyłości.

Opracowany przez Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego model KOS-BAR, czyli kompleksowej opieki specjalistycznej nad pacjentami leczonymi chirurgicznie z powodu otyłości olbrzymiej, jest pierwszym krokiem do sukcesu w Polskim systemie zdrowotnym. Daje on szansę na poprawę wyników leczenia, które będą satysfakcjonujące zarówno dla pacjenta, jak i dla pozostałych uczestników systemu ochrony zdrowia. Wysiłek środowiska klinicznego i systemowego, został spięty pilotażem, obejmującym 15 szpitali.

Jest to niezwykle ważny moment, ponieważ po raz pierwszy wszedł w życie model opieki koordynowanej i kompleksowej, w którym na tak szeroką skalę mierzy się efekty leczenia na wszystkich poziomach
i etapach opieki. Do tej pory nie wdrożyliśmy tak zaawansowanego modelu opartego na Value Based Healthcare, koncepcji, w której płatnik docenia świadczeniodawcę za rezultaty kliniczne leczenia
– mówi dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia.

Otyłość jest definiowana jako choroba, która jak każda inna wymaga zastosowania odpowiedniego leczenia. Konsekwencje otyłości, już na poziomie I-go stopnia, powodują znaczne nieprawidłowości
i zaburzenia zdrowia fizycznego oraz psychicznego, a także pogorszenie jakości życia. Następstwa choroby otyłosciowej wiążą się nie tylko ze zdrowiem, ale mają wpływ również na rozwój ekonomiczny kraju poprzez rosnące wydatki na leczenie jej powikłań.

  • Raport „Otyłość epidemią XXI wieku” Fundacji Republikańskiej z 2021 r. szacuje koszty bezpośrednie nadwagi i otyłości w Polsce w 2017 r. na 5 mld zł, a koszty utraty produktywności na 10 mld zł.[1] Według szacunków NFZ w raporcie „Cukier, otyłość – konsekwencje” w 2025 r. leczenie chorób wynikających z otyłości będzie kosztowało o 0,3-1,0 mld zł więcej niż w 2017 r.
  • Dane zaprezentowane w raporcie Fundacji Republikańskiej wskazują, że w  Europie w 2017 r. otyłość kosztowała system zdrowia 11,4% ogólnych wydatków. Autorzy raportu wskazują, że koszty opieki zdrowotnej nad chorymi na otyłość III stopnia są większe od 49% do 100% w porównaniu z kosztami opieki nad osobami z prawidłową masą ciała. [2]
  • Badanie przeprowadzone w krajach OECD wykazało, że otyłość w 2017 r. pochłania ok. 3,3% światowego PKB.[3]
  • Według WHO koszty świadczeń zdrowotnych, powodowanych przez nadwagę i otyłość w 2025 r., mogą sięgnąć aż 990 mld dolarów rocznie (13% wydatków na opiekę zdrowotną).[4]
  • Wyniki badania modelowego, które objęło 8 różnych państw, wskazują, że przy obecnej prędkości tycia społeczeństw, ekonomiczne koszty otyłości do 2060 r. wyniosą średnio 3,6% PKB. Jednocześnie szacunki badaczy wskazują, że obniżenie częstości występowania otyłości o 5% lub utrzymanie jej przyrostu na poziomie z 2019 r. pozwoli na roczną redukcję kosztów na poziomie odpowiednio 5 lub 13%.[5][6]
  • Szacunki OECD dla w 52 krajów – w tym OECD, EU28 i Grupa 20 (G20) zaprezentowane w dokumencie „The Heavy Burden of Obesity: The Economics of Prevention” wskazują, że w przeciągu kolejnych 30 lat prawie 60% wszystkich nowych przypadków cukrzycy będzie spowodowanych nadwagą, a także odpowiednio 18%, 11% i 8% wszystkich przypadków chorób układu krążenia, demencji i nowotworów. Badania wskazują, że do 2050 r. otyłość skróci życie Polaków o 3,9 roku. Jest to drugi najgorszy wynik, wśród badanych krajów.[7]
  • Według danych OECD średnia wydatków na zdrowie z powodu nadwagi rocznie w Polsce w latach 2020-2050 wyniesie 96,1 USD PPP na mieszkańca, co daje 6% całkowitych wydatków na zdrowie. Te same szacunki wskazują, że z powodu otyłości w Polsce PKB spadnie o 4,3% (średnia w latach 2020-2030).[8]

[1] fundacjarepublikanska.org/wp-content/uploads/2021/07/RAPORT-OTYLOSC-do-internetu.pdf

[2] fundacjarepublikanska.org/wp-content/uploads/2021/07/RAPORT-OTYLOSC-do-internetu.pdf

[3] Dane OECD zaprezentowane w raporcie Fundacji Republikańskiej

[4] Dane WHO zaprezentowane w raporcie organizacji World Obesity s3-eu-west-1.amazonaws.com/wof-files/WOF_Missing_the_2025_Global_Targets_Report_FINAL_WEB.pdf

[5] Economic impacts of overweight and obesity: current and future estimates for eight countries, gh.bmj.com/content/6/10/e006351

[6] www.pap.pl/aktualnosci/news%2C993187%2Cgigantyczne-koszty-tycia-do-2060-roku-otylosc-bedzie-pochlaniac-36-procent

[7] www.oecd-ilibrary.org/sites/6cc2aacc-en/index.html

[8] www.oecd-ilibrary.org/sites/6cc2aacc-en/index.html